Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wprowadziła „zakaz” skarżenia przewlekłości organów publicznych w sprawach zezwoleń pobytowych cudzoziemców. Organy wykorzystując to, pozostawiając ponaglenia bez rozpoznania. Czy na pewno robią to zgodnie z prawem?
O jakie przepisy chodzi?
Organy powołują się dokładnie na art. 100c oraz 100d ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Zgodnie z jej zapisami: Zaprzestanie czynności przez organ prowadzący postępowanie w sprawach cudzoziemców lub ich dokonywanie z opóźnieniem, w okresie do 24 sierpnia 2024 r. nie może być podstawą wywodzenia środków prawnych dotyczących bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki.
Wykorzystywanie przepisu przez wojewodę
Jak pokazuje praktyka, organ potraktował wprowadzony przepis prawny bardzo szeroko. Powszechną praktyką stało się, że wojewoda po wniesieniu ponaglenia we wszystkich sprawach cudzoziemców, pozostawia ponaglenie bez rozpoznania. Nie przekazując je nawet do organu wyższego stopnia.
Praktyka ta jest stosowana we wszystkich sprawach niezależnie od narodowości cudzoziemca oraz rodzaju sprawy (pobyt czasowy, stały, rezydent UE).
Co mówią sądy administracyjne?
Pozostawienie przez organ ponaglenia „bez rozpoznania” nadal umożliwia złożenie do sądu skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania.
W orzecznictwie sądowym podkreśla się ustawa o pomocy określa jej zakres przedmiotowy oraz podmiotowy. Ustawa określa szczególne zasady zalegalizowania pobytu obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Polski z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Tym samym np. obywatel Nepalu, czy Gruzji, który nie przebył z Ukrainy do Polski nie jest osobą, która mieści się w zakresie podmiotowym wynikającym z tych przepisów.
Nie jest on bowiem obywatelem Ukrainy. Jest obywatelem innego kraju, organy nie mają podstaw rozciągać stosowania przepisów ustawy o pomocy na wszystkie postępowania o wydanie zezwoleń na pobyt czasowy, gdyż przepisy te odnoszą się wyłącznie do spraw, których przedmiotowo i podmiotowo ta ustawa dotyczy.
Przykładowe wyroki: WSA w Łodzi z dnia 9 marca 2023 r. III SAB/Łd 158/22; WSA w Bydgoszczy z dnia 25 kwietnia 2023 r. SAB/Bd 43/23.
