Deportacja to potoczne sformułowanie, które oznacza zobowiązanie cudzoziemca do dobrowolnego opuszczenia Rzeczypospolitej Polskiej. Kiedy cudzoziemiec może otrzymać deportację i czy jego powrót do Polski jest dalej możliwy?
Obowiązek opuszczenia terytorium RP
Cudzoziemiec (dotyczy to głownie cudzoziemców z krajów trzecich) otrzymuje pozwolenie na pobyt w Polsce na określony czas. Przed upływem wskazanego terminu, powinien wyjechać z kraju, bowiem przebywanie w Polsce po wskazanym terminie, co równoznaczne jest z jego nielegalnych pobytem.
Co do zasady, cudzoziemiec jest obowiązany opuścić terytorium Polski:
- przed upływem okresu pobytu objętego wizą (Schengen lub krajową);
- przed upływem okresu ważności wizy (Schengen lub krajowej);
- przed upływem terminu ważności zezwolenia na pobyt czasowy.
Istnieją przypadku, kiedy podczas przebywania cudzoziemca w Polsce – legalność jego pobytu można przedłużyć, jak np. poprzez złożenie wniosku o pobyt czasowy do końca ważności wizy. Pomimo, że wiza utraci ważność, to cudzoziemiec z uwagi na złożony wniosek będzie przebywał w Polsce legalnie do dnia wydania decyzji pobytowej w jego sprawie.
Za co jeszcze można otrzymać deportację?
Obok przekroczenia terminu legalnego pobytu, cudzoziemiec może otrzymać deportację, w przypadku (wybrane przypadki):
- wykonywania pracy bez odpowiedniego zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanego do ewidencji oświadczeń (w przypadku konieczności jego posiadania);
- podjęcia działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami obowiązującymi w tym zakresie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- nie posiadania środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- obowiązywania wpisu danych cudzoziemca do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
- kiedy, dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu;
- przekroczył lub usiłował przekroczyć granicę wbrew przepisom prawa;
- cel i warunki pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są niezgodne z deklarowanymi.
Czy cudzoziemiec będzie mógł wrócić do Polski?
W decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu oprócz określenia dobrowolnego terminu powrotu (od 15 do 30 dni od dnia doręczenia decyzji) dodatkowo orzeka się o zakazie ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw obszaru Schengen oraz o okresie tego zakazu.
Okres na jaki zakaz może zostać orzeczony uzależniony jest od powodu wydania tzw. decyzji deportacyjnej i może on wynosić od 6 miesięcy (np. nielegalne wykonywanie pracy) do nawet 5 lat (np. dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu).
Co ważne…
nie każde „przewinienie” cudzoziemca musi od razu skutkować wydaniem decyzji deportacyjnej. Istnieje wiele sytuacji, kiedy postępowanie takie można zawiesić, umorzyć, czy odstąpić od wydania deportacji.
Kwestię prawną – zobowiązania cudzoziemca do powrotu (deportacja) – reguluje rozdział 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
Należy też pamiętać, że od każdej decyzji administracyjnej można się odwołać, jak również złożyć skargę do sądu administracyjnego. Jak pokazuje praktyka organy straży granicznej nie zawsze mają rację co do zasadności wydania takiej decyzji i decyzje takie są finalnie uchlane jako nieprawidłowe.
