To pakietu rzeczy, które na pewno wydarzą się w naszym życiu (obok śmierci i podatków) można dołożyć kontakt z urzędem. Co niesamowite, kontakt z organem publicznym może wywołać u nas falę skrajnych odczuć oraz emocji – od pozytywnego zdumienia po fale złości i rozczarowania z jakości obsługi.
Niby wszystko jest spisane w kodeksie, a jednak co urząd, to urząd…
Jednym z podstawowych aktów, na podstawie którego organ publiczny załatwia nasze sprawy urzędowe jest kodeks postępowania administracyjnego. Ustawa ta obowiązuje na terenie całej Polski i jest (powinna być) stosowana w taki sam sposób we wszystkich urzędach.
Niby tak samo, a jednak różnie.
Na różnorodność stosowania tych samych przepisów prawa przez urzędy wskazują sytuacje wyjęte z mojej praktyki jako administratywisty.
Przykładem może być żądanie opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w sprawach opłaty adiacenckiej. Z uwagi, że sprawa ta załatwiana jest na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami, to zgodnie z przepisami prawa – opłata skarbowa podlega zwolnieniu*.
W uproszczeniu – nie trzeba jej płacić, a urząd nie ma prawa jej wymagać.
Mimo jasno określonych przepisów – co urząd to inna praktyka. W jednej gminie wzywają do zapłacenia podatku, a w innej już nie. Im więcej osób ulegnie wezwaniu organu – tym większa korzyść finansowa urzędu.
Korzyść finansowa…naszym (niezgodnym z prawem) kosztem.
Ostatnie słowo należy do urzędnika – niby tak, ale nie do końca.
Faktem jest, że organ publiczny ma władczą pozycję wobec nas jako klientów urzędu. To finalnie organ podejmuje decyzje w naszych sprawach na podstawie zebranych dowodów oraz dokumentów.
Ale pamiętać należy przy tym, że….
- władcze nie oznacza dowolne
W każdej podejmowanej decyzji organ ściśle związany jest przepisami prawa.
- władcze nie oznacza ostateczne
Od każdej decyzji, postanowienia itp. masz prawo się odwołać. Odwołać się możesz nie tylko do organu II stopnia, jak również niezgodne z prawem rozstrzygnięcie możesz zaskarżyć do sądu administracyjnego.
Jak pokazuje praktyka – skierowanie sprawy do sądu często jest najlepszym i najskuteczniejszym rozwiązaniem.
Nie znam przepisów postępowania. Skąd mam wiedzieć, że organ błędnie wydał decyzję?
Doświadczenie pokazuje jasno, że…ślepe słuchanie instrukcji i „porad” urzędnika prowadzącego naszą sprawę nie jest wskazane. Obiektywna ocena sytuacji przez osobę trzecią – specjalizującą się w sprawach administracyjnych pozwoli racjonalnie ocenić sytuację oraz pomoże ocenić skutki (negatywne oraz pozytywne) zaskarżenia działania danego organu publicznego.
